Υπόθεση και ευθύνη όλων μας να κάνουμε τον κόσμο πιο ασφαλή για τα παιδιά
Το 2000 στη Σύνοδο Κορυφής της Παγκόσμιας Ένωσης Γυναικών, μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης, αποφασίστηκε να θεωρείται η 19η Νοεμβρίου ως Ημέρα κατά της Παιδικής Κακοποίησης σε μια προσπάθεια ευαισθητοποίησης των κυβερνήσεων, της κοινωνίας και των πολιτών και ανάληψης δράσης για την πρόληψη, την αποτροπή και την καταστολή του φαινομένου. Η επιλογή της ημερομηνίας δεν είναι τυχαία, καθώς έγινε για να συνδυαστεί με την αυριανή Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού (20 Νοεμβρίου), όπως αυτά ορίζονται από τη διεθνή σύμβαση του Ο.Η.Ε.
Τι είναι η παιδική κακοποίηση
Είναι η δράση ενός ενήλικα ή η αποτυχία του να αναλάβει δράση που οδηγεί στον τραυματισμό ή την απειλή τραυματισμού ενός παιδιού τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Η παιδική κακομεταχείριση αποτελεί συχνό και σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο του αιώνα μας και εμφανίζεται σε παιδιά κάτω των 18 ετών, που συνήθως κακοποιούνται μέσα στην ίδια τους την οικογένεια ή από άτομα που γνωρίζουν στο ευρύτερο περιβάλλον τους και σπανιότερα από αγνώστους.
Ανησυχητικά τα στοιχεία της παιδικής κακοποίησης στον κόσμο και τη χώρα μας
Είναι αδύνατο να μετρηθεί το πραγματικό μέγεθος της βίας κατά των παιδιών σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία. Τα διεθνή στοιχεία, σύμφωνα με τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, καταδεικνύουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών που κακοποιούνται δεν το αναφέρουν ποτέ. Υπολογίζεται παρ’ όλα αυτά, ότι περίπου 500 εκατομμύρια μέχρι και 1,5 δισεκατομμύριο παιδιά πέφτουν θύματα βίας κάθε χρόνο.
Σύμφωνα με το Διεθνές Κέντρο για Αγνοούμενα και Εκτεθειμένα παιδιά (ICMEC) (https://www.icmec.org/), 1 στα 5 κορίτσια και 1 στα 10 αγόρια θα κακοποιηθούν σεξουαλικά πριν από την ηλικία των 18 ετών αλλά μόνο 1 στα 3 περιστατικά καταγγέλλονται. 150 εκατομμύρια κορίτσια και 73 εκατομμύρια αγόρια βιάζονται ή πέφτουν θύματα σεξουαλικής βίας κάθε χρόνο, συνήθως από άτομο της οικογένειάς τους.
Περίπου τα 6 στα 10 παιδιά ηλικίας ενός έτους σε 30 χώρες για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία υποβάλλονται σε πειθαρχικό έλεγχο διά της βίας σε τακτική βάση. Το ένα τέταρτο σχεδόν των παιδιών ηλικίας ενός έτους τιμωρούνται με τράνταγμα (ταρακούνημα) του σώματός τους από γονείς ή άλλους, ως τιμωρία και σχεδόν το 1 στα 10 δέχεται χαστούκια στο πρόσωπο, το κεφάλι ή τα αυτιά.
Επίσης, 20,9 εκατομμύρια παιδιά είναι θύματα καταναγκαστικής εργασίας εκ των οποίων 4,5 εκατομμύρια (22%) καταναγκαστικής σεξουαλικής εκμετάλλευσης, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εργασίας.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, κάθε 7 λεπτά ένας έφηβος χάνει τη ζωή του από πράξη βίας.
Το ήμισυ του πληθυσμού των παιδιών σχολικής ηλικίας (732 εκατομμύρια) ζει σε χώρες όπου η σωματική τιμωρία στο σχολείο δεν απαγορεύεται πλήρως.
Στη χώρα μας, ένα περιστατικό κακοποίησης παιδιού γίνεται γνωστό σχεδόν κάθε μέρα, μέσα από τα μέσα ενημέρωσης. Ωστόσο, στοιχεία που να καταγράφουν με ακρίβεια το φαινόμενο, και στη δική μας περίπτωση, δεν υπάρχουν. Η πιο ακριβής εικόνα ποσοτικά που υπάρχει, βασίζεται σε μελέτη που πραγματοποίησε πριν από κάποια χρόνια το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού με ανώνυμα ερωτηματολόγια σε 15.000 παιδιά και γονείς, τυχαίο δείγμα του ελληνικού πληθυσμού.
Από τη συγκεκριμένη έρευνα προκύπτει ότι πολύ μικρό ποσοστό των πραγματικών περιστατικών δηλώνεται σε υπηρεσίες. Όπως εξηγεί ο διευθυντής του Ινστιτούτου Γιώργος Νικολαΐδης, «η σύγκριση είναι συντριπτική. Για παράδειγμα, στις ηλικίες 11, 13 και 16 ετών, ενώ τα παιδιά έλεγαν ότι σε διάστημα ενός έτους είχαν έκθεση σε σωματική βία κατά περίπου 48,5% εκ των οποίων το 6% είχαν έκθεση σε πάνω από 8 είδη σωματικής βίας (χτύπημα με το χέρι, κλοτσιές, με αντικείμενο, εγκαύματα, κλπ.), ήταν δηλαδή σοβαρά πολλαπλά περιστατικά βίας, τα περιστατικά που ήξεραν όλοι οι φορείς μαζί (νοσοκομεία, αστυνομία, ΜΚΟ κλπ.), το ίδιο χρονικό διάστημα, αντιστοιχούσαν στο 0,18% του παιδικού πληθυσμού εκείνων των ηλικιακών κατηγοριών. Και μάλιστα όσον αφορά τη σεξουαλική βία, το ποσοστό των παιδιών των συγκεκριμένων ηλικιών που απάντησαν ότι έχουν δεχθεί σεξουαλική βία ήταν 7,6% (από το οποίο περίπου το 4,5% σεξουαλική βία με σωματική επαφή) ενώ όλοι οι φορείς μαζί γνώριζαν περιστατικά που αντιστοιχούσαν στο 0,07%».
Τέλος, στην Ελλάδα σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, 4.000 παιδιά κακοποιούνται σοβαρά κάθε χρόνο. Ωστόσο, το σύνολο των νέων περιπτώσεων πιθανολογείται ότι ξεπερνά τις 20.000.
Μορφές και συνέπειες της κακομεταχείρισης των παιδιών
Οι συχνότερες μορφές κακοποίησης παιδιών οφείλονται σε:
α) Παραμέληση: περιλαμβάνει τη μη παροχή φροντίδας στο παιδί από τον γονέα, τον κηδεμόνα ή τον υπεύθυνο πάροχο, όπως είναι η έλλειψη υγιεινής, ασφάλειας, καθαριότητας, κάλυψης βασικών αναγκών, εκπαιδευτική παραμέληση κλπ., με άμεσες σοβαρές συνέπειες στην ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού.
β) Σωματική κακοποίηση: περιλαμβάνει την πρόκληση ή προσπάθεια πρόκλησης σωματικού πόνου, τραύματος, βασανισμού με συνέπειες στη λειτουργικότητα του παιδιού σε σωματικό, κοινωνικό (συμπεριφοράς) και ψυχολογικό επίπεδο.
γ) Σεξουαλική κακοποίηση: περιλαμβάνει μία ποικιλία σεξουαλικών συμπεριφορών, με και χωρίς επαφή, που λαμβάνουν χώρα μεταξύ ενός μεγαλύτερου ατόμου και ενός παιδιού, με άμεσες συνέπειες (διαταραχές ύπνου, ερεθισμός γεννητικών οργάνων κλπ) και μακροχρόνιες συνέπειες (κατάθλιψη, αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, προβληματικές διαπροσωπικές σχέσεις κλπ.).
δ) Συναισθηματική κακοποίηση: περιλαμβάνει τον εκφοβισμό και τον εγκλεισμό με συνέπειες το άγχος, την αντικοινωνική συμπεριφορά, τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, την κοινωνική απομόνωση κλπ.
Επίσης, ως γενικές συνέπειες της κακομεταχείρισης εμφανίζονται η επιθετικότητα, η παραβατικότητα, η επανάληψη κακοποίησης κλπ.
Τέλος, ως γενικά χαρακτηριστικά του κακοποιημένου παιδιού εμφανίζονται μεταξύ άλλων: η δυσκολία να εμπιστεύεται ενήλικες, ο φόβος προς τους γονείς του, η απροθυμία να επιστρέψει στο σπίτι, η προσκόλληση σε άγνωστα άτομα, η εξαιρετικά χαμηλή αυτοεκτίμηση, η υπερβολική υπακοή, η παθητικότητα και η απόσυρση, το έντονο άγχος, οι δυσκολίες στις συναναστροφές με συνομήλικους, η χρήση «ενήλικης» γλώσσας, π.χ. βωμολοχίες ή σεξουαλικά υπονοούμενα, η παλινδρομημένη συμπεριφορά, π.χ. ενούρηση, εγκόπριση κλπ.
Καμιά ανοχή στην παιδική κακοποίηση
Η παιδική κακοποίηση είναι λοιπόν ένα παγκόσμιο πρόβλημα που πρέπει να μας απασχολεί διαρκώς. Στην περίοδο της κρίσης, οι αριθμοί της βίας και της παιδικής κακοποίησης αυξήθηκαν δραματικά. Στην περίοδο της πανδημίας και της καραντίνας οι ίδιοι αριθμοί μεγαλώνουν ακόμη περισσότερο. Όμως, όλα αυτά τα κακοποιημένα παιδιά δεν είναι απλώς αριθμοί, είναι η ψυχή του κόσμου. Πρέπει να μεγαλώσουν σε ένα καλύτερο περιβάλλον. Επειδή η παιδική κακοποίηση ευδοκιμεί στη σιωπή, στη συγκάλυψη, στην αδιαφορία, είναι υπόθεση και ευθύνη όλων μας να κάνουμε τον κόσμο πιο ασφαλή για τα παιδιά μας. Καθένας από εμάς, ο κάθε πολίτης έχει την υποχρέωση να βρίσκεται σε εγρήγορση όταν υπάρχουν υποψίες για περιστατικά παιδικής κακομεταχείρισης και να προχωρεί στην καταγγελία τους.
Πρέπει να αλλάξουμε ουσιαστικά τον τρόπο που ως κοινωνία αντιμετωπίζουμε και διαχειριζόμαστε το φαινόμενο. Να ενημερωθεί σωστά η κοινωνία ώστε να μάθουμε στα παιδιά μας να προστατεύουν τον εαυτό τους. Γιατί τα ενημερωμένα παιδιά είναι οι μελλοντικοί διασώστες του εαυτού τους και των γύρω τους, είναι η ελπίδα, το παρόν και το μέλλον μας και τους χρωστάμε την κληροδότηση ενός καλύτερου κόσμου.
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 
Το Social-Lib είναι εγκεκριμένος εκδότης στην υπηρεσία Google News. Ακολουθήστε μας για να έχετε άμεση ενημέρωση και πρόσβαση στην αρθρογραφία: 
