Ξεκίνησαν και φέτος οι πανελλαδικές με τη νεοελληνική γλώσσα. Αμέσως έπειτα στα κοινωνικά δίκτυα ο καθένας διατυπώνει τη γνώμη του, την ευαρέσκεια ή τη δυσαρέσκειά του, την αποδοκιμασία, την απογοήτευση ή τις προσωπικές του προτιμήσεις. Όπως σε άλλες περιστάσεις γινόμαστε όλοι σεισμολόγοι ή γιατροί ή νομικοί, έτσι σήμερα γινόμαστε όλοι φιλόλογοι. 

Το λογοτεχνικό κείμενο ήταν ένα πολύ πρόσφατο έργο του Θανάση Βαλτινού. Αναρωτιέμαι πόσοι από τους διδάσκοντες τη λογοτεχνία έχουν διαβάσει έστω και ένα κείμενο του Βαλτινού και βέβαια πόσοι έχουν διαβάσει το συγκεκριμένο έργο. Στους μαθητές μου δίδαξα Βαλτινό και εξήγησα και ποιος είναι και ποιο το μέγεθός του.

Στο δεύτερο ερώτημα της παραγωγής λόγου ζητήθηκαν βιωματικοί τρόποι επαφής με την ιστορία. Εδώ πολλοί συνάδελφοι φιλόλογοι καταγγέλλουν την υποκρισία των θεματοδοτών οι οποίοι ζητούν βιωματική γνώση, ενώ το σχολείο αναμασά τυποποιημένη γνώση. Στο σημείο αυτό οι φροντιστές και τα φροντιστήρια συνήθως αποφεύγουν να εκφραστούν, γιατί εκείνο το οποίο προσφέρουν ως μενού είναι η αποστήθιση και η τυποποιημένη γνώση και τα κλισέ.

Ας πω και εγώ λοιπόν την προσωπική μου γνώμη εκφράζοντας τη σαραντάχρονη πείρα μου στη διδασκαλία του μαθήματος αλλά και την εμπειρία μου ως διευθυντής ενός λυκείου. 

Το πρωί στα παιδιά μου που εξετάζονται το τελευταίο πράγμα που είπα ήταν να αφήσουν έξω από την αίθουσα οποιαδήποτε προετοιμασμένη γνώση και οποιαδήποτε αποστήθιση. Είναι κάτι το οποίο επαναλαμβάνω εγώ και η συνάδελφος που κάνουμε το μάθημα στο σχολείο μου σχεδόν κάθε μέρα. Ωστόσο τα παιδιά στα φροντιστήρια αγοράζουν ρετσέτες, συνταγές, προκατασκευασμένα εργαλεία από τη δεκαετία του 80 και του 90.  

Θέλω όμως να μιλήσω λίγο για τα παράπονα σχετικά με τη βιωματική γνώση την οποία δεν προσφέρει τάχα το σχολείο. Το δικό μου σχολείο φέτος επισκέφτηκε δομή φιλοξενίας προσφύγων και ήρθε σε επαφή με τους πρόσφυγες, τα προσφυγόπουλα, τις μανάδες που φιλοξενούνται σε άθλιες συνθήκες στη δομή του Βοτανικού και μίλησαν μαζί τους, πήραν στα χέρια τους τα προσφυγόπουλα, και παρέδωσαν ρούχα και παιχνίδια για αυτά τα αδικημένα παιδιά της εποχής μας. Επέστρεψαν στο σχολείο συγκλονισμένα από την εμπειρία. Αυτό ήταν μια βιωματική γνώση.

Τα παιδιά του σχολείου μας επισκέφτηκαν -και αυτή υπήρξε η πρώτη επίσκεψη σχολείου της χώρας- το τζαμί που ίδρυσε το Υπουργείο Παιδείας στο Βοτανικό για τους μουσουλμάνους της χώρας. Είχαν μια υπέροχη συνομιλία με τον ιμάμη, υπέβαλαν ερωτήσεις, πήραν απαντήσεις και βίωσαν τον μουσουλμανισμό μέσα στον χώρο του και όχι μέσα από τα βιβλία ή από τις τηλεοπτικές κραυγές.

Τα παιδιά μας επίσης επισκέφτηκαν την Ευαγγελική Εκκλησία, παρακολούθησαν μια λειτουργία και μίλησαν με τον ποιμένα ο οποίος αντιστοιχεί κατά κάποιον τρόπο στον ιερέα του ορθόδοξου δόγματος.

Τα παιδιά μας επίσης επισκέφτηκαν το Δίστομο, το μαυσωλείο που είναι αφιερωμένο στα θύματα της ναζιστικής λαίλαπας στο ιστορικό χωριό. Επισκέφτηκαν επίσης και το μουσείο που στεγάζεται στο χωριό, παρακολούθησαν μία ομιλία και επισκέφτηκαν την έκθεση φωτογραφιών που αναφέρεται στην σφαγή του Διστόμου. Αυτό ήταν επίσης μία βιωματική γνώση.

Κάναμε κι άλλα πολλά φέτος στις δύσκολες συνθήκες του Covid χωρίς Covid.

Επομένως, το σχολείο μπορεί να προσφέρει βιωματική γνώση, αρκεί αυτοί που το υπηρετούν να μην είναι δημόσιοι υπάλληλοι που περιμένουν με λαχτάρα τη σύνταξη, να μην είναι δημόσιοι υπάλληλοι που κοιτάζουν το ρολόι μετά το πρώτο δεκάλεπτο της διδακτικής ώρας, αρκεί να μην είναι κουρασμένοι από τη ζωή τους και ματαιωμένοι ως εκπαιδευτικοί. 

Αν θέλουμε να παραπονιόμαστε, υπάρχουν χιλιάδες αφορμές, εκατομμύρια προφάσεις. Αν θέλουμε όμως να αλλάξουμε το μέλλον των παιδιών μας, πρέπει να αφοσιωθούμε στη δουλειά που υπηρετούμε, πρέπει να δοθούμε απερίσπαστοι στο έργο μας και να μη βολευόμαστε στις ευκολίες που έχουν στήσει διάφοροι επιτήδειοι γύρω μας για να μας παγιδέψουν.