Με την ευκαιρία της Διεθνούς Hμέρας Eκπαίδευσης

«Η εκπαίδευση αλλάζει ζωές» (Αντόνιο Γκουτιέρες, Γ. Γ. του ΟΗΕ)

Με το άρθρο 26 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εγκρίθηκε επίσημα από τα Ηνωμένα Έθνη στις 10 Δεκεμβρίου του 1948 και είναι το μοναδικό οικουμενικό έγγραφο που υπάρχει σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, κατοχυρώνεται το δικαίωμα στην εκπαίδευση με την απαίτηση της δωρεάν και υποχρεωτικής στοιχειώδους εκπαίδευσης.

Με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού το 1989, τα Συμβαλλόμενα Κράτη ενθαρρύνουν την ανάπτυξη διαφόρων μορφών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τόσο γενικής όσο και επαγγελματικής. Καθιστούν ανοιχτές και προσιτές σε κάθε παιδί αυτές τις μορφές και παίρνουν κατάλληλα μέτρα, όπως η θέσπιση της δωρεάν εκπαίδευσης και της προσφοράς χρηματικής βοήθειας σε περίπτωση ανάγκης. Ταυτόχρονα, υιοθετούν την προσβάσιμη σε όλους τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Με την Ατζέντα του 2030 για την αειφόρο ανάπτυξη, το Σεπτέμβριο του 2015, η διεθνής κοινότητα αναγνώρισε ότι η εκπαίδευση είναι απαραίτητη για την επιτυχία και των 17 στόχων της Ατζέντας. Ο στόχος αειφόρου ανάπτυξης 4, ειδικότερα, στοχεύει στη «διασφάλιση εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς και δίκαιης ποιότητας και προώθηση των ευκαιριών διά βίου μάθησης για όλους» έως το 2030.
Τέλος, με την έγκριση του ψηφίσματος 73/25 με τίτλο «Διεθνής Ημέρα Εκπαίδευσης», στις 3 Δεκεμβρίου 2018, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανήγγειλε την 24η Ιανουαρίου κάθε έτους ως Διεθνή Ημέρα Εκπαίδευσης, για τον εορτασμό του ρόλου της εκπαίδευσης για την ειρήνη και την ανάπτυξη. Σε αυτόν τον εορτασμό η UNESCO καλεί τις κυβερνήσεις των μελών της και όλους τους εταίρους της να θέσουν την ποιοτική εκπαίδευση ως κύρια προτεραιότητα παγκοσμίως.
Σήμερα ωστόσο, παρά το γεγονός ότι ο παγκόσμιος αλφαβητισμός υπολογίζεται στο υψηλότερο επίπεδο από ποτέ, σε κάποιες χώρες της Αφρικής λιγότερο από 30% των παιδιών γνωρίζουν να διαβάζουν και να γράφουν. Σύμφωνα με την UNESCO, ακόμη και σήμερα 262 εκατομμύρια παιδιά και νέοι δεν φοιτούν στο σχολείο. Παιδιά, έφηβοι και ενήλικες λόγω του πολέμου και του βίαιου εκτοπισμού, λόγω ασθενειών και κοινωνικών αλλά και φυλετικών στερεοτύπων, λόγω της οικονομικής και ανθρωπιστικής κρίσης στερήθηκαν την εκπαίδευσή τους ή βρίσκονται στον μεγάλο κίνδυνο να μείνουν εκτός εκπαίδευσης.
Σε παλαιότερο μήνυμά του, ο Αντόνιο Γκουτιέρες, Γ. Γ. του ΟΗΕ, ανέφερε ότι η εκπαίδευση βρίσκεται στο επίκεντρο των Στόχων της Βιώσιμης Ανάπτυξης και συμπλήρωσε ότι χρειαζόμαστε την εκπαίδευση για:

να μειώσουμε τις ανισότητες και να βελτιώσουμε την υγεία.
να επιτύχουμε την ισότητα των φύλων και την εξάλειψη των παιδικών γάμων.
να προστατεύσουμε τους πόρους του πλανήτη μας και
να καταπολεμήσουμε τη γλώσσα μίσους, την ξενοφοβία και τη μισαλλοδοξία και να καλλιεργήσουμε την παγκόσμια ιθαγένεια.

Οι σύγχρονοι παγκόσμιοι στόχοι για την παιδεία αφορούν τόσο στην ένταξη όλων των παιδιών στην εκπαίδευση, όσο και στην εξασφάλιση υψηλών επιπέδων σε παιδαγωγικές πρακτικές, με απώτερο στόχο την αποκατάσταση των νέων στην κοινωνία. Έτσι, προκύπτει περισσότερο από ποτέ η ανάγκη για εκπαιδευτικά και ψυχοκοινωνικά προγράμματα, τόσο στην τυπική όσο και στη μη-τυπική εκπαίδευση, τα οποία να συμβάλλουν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής και ενεργούς πολιτότητας.
Η Αγγελιοφόρος της Ειρήνης του ΟΗΕ Μαλάλα Γιουσαρφάι έχει πει:
«ένα παιδί, ένας δάσκαλος, ένα βιβλίο και ένα στυλό μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο».
Ο δε Νέλσον Μαντέλα σωστά ονόμασε την εκπαίδευση: «το πιο ισχυρό όπλο που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να αλλάξεις τον κόσμο».
Για να σπάσει ο φαύλος κύκλος που αφήνει τους ανθρώπους φτωχούς πνευματικά, πρέπει το πρωταρχικό μας μέλημα να είναι η ανοικτή και ισότιμη ποιοτική εκπαίδευση και οι δια βίου ευκαιρίες προς όλους. Η εκπαίδευση αποτελεί την απάντηση στη φτώχεια, στον ρατσισμό, στη διάκριση των φύλων και οδηγεί στην ενσωμάτωση και στην ενδυνάμωση.

Συγγραφή Άρθρου

ΙΑΚΩΒΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ