Pin It
Δρόμος δύσκολος για κάποιους και μακρύς. Ένας δύσκολος μαραθώνιος, προσωπικός γολγοθάς, η διαδρομή από την εξάρτηση στην απεξάρτηση. Μία διαδρομή που απαιτεί μεγαλύτερη δύναμη και αντοχή από όσο μπορεί να φανταστεί κανείς, με πολλές στροφές, αδιέξοδα, ανηφόρες, κατηφόρες, με ενδεχόμενες πτώσεις πολλές φορές μέχρι να φτάσει κάποιος στην τελική ευθεία, στην ευθεία της σταθεροποίησης και αργότερα σε εκείνη την ανοδική καμπύλη, της επανένταξης, της αναγέννησης. Έναν τερματισμό που, όταν πλησιάζει προς το μέρος του, αισθάνεται μία απερίγραπτη ικανοποίηση για το επίτευγμά του. Πρόκειται για τους χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών που ακολουθούν ένα μοναχικό ταξίδι, βυθισμένοι στο σκοτάδι, βαδίζοντας σε δρόμους στρωμένους από τη λευκή σκόνη, τα χάπια, την κάνναβη και πολλά άλλα.
Προκειμένου να βοηθήσει με κάθε τρόπο τους χρήστες και κυρίως με την ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης για τις επιπτώσεις από τη χρήση των ναρκωτικών ουσιών και την παράνομη διακίνησή τους, αλλά και για να τιμήσει τον Κινέζο μανδαρίνο Λιν Τσε Χσου (1785-1850), που απαγόρευσε το εμπόριο οπίου στην Καντώνα, με αποτέλεσμα να προκληθεί ο Πρώτος Πόλεμος του Οπίου το 1839, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καθιέρωσε την 26η Ιουνίου ως «Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ναρκωτικών και της Παράνομης Διακίνησής τους».
Η διακίνηση των ναρκωτικών
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, η αγορά ναρκωτικών παραμένει η μεγαλύτερη εγκληματική αγορά στην Ευρώπη και η ζήτηση διαφόρων ουσιών αυξάνεται ανά περιόδους. Χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Δυτικής Ασίας είναι συχνά αυτές που φαίνεται να προμηθεύουν τις ευρωπαϊκές χώρες με ναρκωτικά με αποτέλεσμα διάφορες εγκληματικές οργανώσεις να αποκτούν γρήγορο κέρδος με την πώλησή τους. Το κλείσιμο συνόρων και οι άλλοι περιορισμοί, που οφείλονται στις προσπάθειες για τη διαχείριση της πανδημίας του νέου κορονοϊού, έχουν ήδη προκαλέσει αύξηση των τιμών και μείωση της καθαρότητας των ναρκωτικών ουσιών, ενώ το λαθρεμπόριο στο διαδίκτυο που γίνεται μέσω του Darknet, του «σκοτεινού δικτύου», το οποίο προσφέρει στους χρήστες απόλυτη ανωνυμία, όπως και οι αποστολές μέσω ταχυδρομείου, ενδέχεται επίσης να αυξηθούν, επισημαίνεται στην ετήσια έκθεση της υπηρεσίας του ΟΗΕ κατά των ναρκωτικών και του εγκλήματος (UNODC). Επιπλέον, νέο πρόβλημα αποτελούν οι νέες ψυχοδραστικές ουσίες που δεν τελούν υπό διεθνή έλεγχο, πουλιούνται ελεύθερα ή και μέσω του διαδικτύου. Συνήθως, διατίθενται στην αγορά ως «νόμιμα ψυχοτρόπα», «χημικά προϊόντα έρευνας», «φυτικά τρόφιμα» και «άλατα μπάνιου» και πολλαπλασιάζονται με πρωτοφανή ρυθμό. Έτσι, τα δισεκατομμύρια δολάρια που προέρχονται από τα ναρκωτικά τροφοδοτούν τρομοκρατικές δραστηριότητες και υποκινούν άλλα εγκλήματα όπως η εμπορία ανθρώπων και το λαθρεμπόριο όπλων. 
Είναι γεγονός ότι τα ναρκωτικά και τα σχετικά εγκληματικά δίκτυα υπονομεύουν το κράτος δικαίου, ενώ η χρήση ναρκωτικών και η παράνομη διακίνηση τους, συνεχίζουν να επηρεάζουν πολύ αρνητικά την ανάπτυξη και τη σταθερότητα σε όλο τον κόσμο. Η Κεντρική Αμερική βρίσκεται αντιμέτωπη με αυξημένα επίπεδα βίας, που τροφοδοτείται από το διεθνές έγκλημα και το εμπόριο ναρκωτικών. Η ανάπτυξη στο Αφγανιστάν επιβραδύνεται από τα υψηλά ποσοστά διάδοσης των οπιούχων στον κόσμο. Σε περιοχές της Μιανμάρ, οι αγρότες είναι παγιδευμένοι στη διατροφική ανασφάλεια που τους εξωθεί στην καλλιέργεια του οπίου. Η Δυτική και η Κεντρική Αφρική, περιοχές που βρίσκονται σε έναν από τους κύριους δρόμους της εμπορίας ναρκωτικών προς την Ευρώπη, επίσης δοκιμάζονται.
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι.
Σύμφωνα με την ετήσια Ευρωπαϊκή Έκθεση για τα Ναρκωτικά το 2019, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περίπου 96 εκατομμύρια ενήλικες ή ποσοστό 29% των Ευρωπαίων ηλικίας 15-64 ετών εκτιμάται ότι έχει κάνει χρήση παράνομης ουσίας κατά τη διάρκεια της ζωής του. Δοκιμή χρήσης ουσιών αναφέρεται πιο συχνά από άνδρες (57,8 εκατ.) παρά από γυναίκες (38,3 εκατ.), σύνολο 96,1 εκατομμύρια. Η πιο διαδεδομένη ουσία είναι η κάνναβη με 91,5 εκατομμύρια χρήστες, ενώ οι εκτιμήσεις για χρήση άλλων ουσιών τουλάχιστον μία φορά κινούνται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα: 18,1 εκατομμύρια έκαναν χρήση κοκαΐνης, 13,9 εκατομμύρια έκαναν χρήση MDMA (έκστασης) και 12,4 εκατομμύρια έκαναν χρήση αμφεταμινών. Τα επίπεδα χρήσης κάνναβης τουλάχιστον μία φορά διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών και κυμαίνονται από περίπου 4% των ενηλίκων στη Μάλτα έως 45% στη Γαλλία.
Στην Ελλάδα το πιο δημοφιλές ναρκωτικό είναι αναμφισβήτητα η κάνναβη, καθώς το 11% των ενηλίκων (15-64) έχουν κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη ζωή τους. Όσον αφορά την κοκαΐνη, το 1,3% των ενηλίκων 15-64 ετών έχουν κάνει χρήση έστω μία φορά σε όλη τη ζωή τους, το 1% των μαθητών ηλικίας 15-16 ετών δηλώνει πως έχει κάνει χρήση έστω μία φορά. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη (2019) πανελλήνια έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, Νευροεπιστημών και Ιατρικής Ακριβείας «Κώστας Στεφανής» (ΕΠΙΨΥ) (https://bit.ly/3jer7ro) για τη χρήση παράνομων ουσιών στους έφηβους-μαθητές, στη χώρα μας σε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 17.733 μαθητών ηλικίας 16-18, εκ των οποίων οι 5.988 ήταν 16χρονοι, το 9,4% έχουν κάνει χρήση κάποιας παράνομης ουσίας έστω και μία φορά στη ζωή τους. Το 8,2% έχουν κάνει χρήση κάνναβης και σχεδόν οι μισοί εξ αυτών (4,8%) έχουν επαναλάβει τη χρήση της τουλάχιστον τρεις φορές. Το 1,2% δοκίμασαν για πρώτη φορά ή ξεκίνησαν τη χρήση κάνναβης σε ηλικία ≤13 ετών. Το 3,3% έχουν κάνει χρήση συνθετικών κανναβινοειδών. Το 3,3% έχουν κάνει χρήση και κάποιας άλλης παράνομης ουσίας, εκτός της κάνναβης, με τα ποσοστά να κυμαίνονται μεταξύ 0,5% (κεταμίνη) και 1,5% (κοκαΐνη). Το 13,1% έχουν κάνει χρήση εισπνεόμενων ουσιών. Το 5% έχουν κάνει μη-συνταγογραφημένη χρήση ισχυρών παυσίπονων και το 3,5% ηρεμιστικών/υπνωτικών. Την τελευταία 15ετία έχει αυξηθεί σημαντικά το ποσοστό των 16χρονων μαθητών στην Ελλάδα οι οποίοι θεωρούν «εύκολη» την πρόσβαση στην κάνναβη (19,9% το 2003 έναντι 27,6% το 2019). Το επίπεδο της χρήσης (επιπολασμός) παράνομων ουσιών στους 16χρονους μαθητές στην Ελλάδα αφενός διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα (συγκριτικά με την πλειονότητα των χωρών στην Ευρώπη), αφετέρου μετά από τη σημαντική αύξηση που παρατηρήθηκε από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 έως τα μέσα της δεκαετίας του 2000, σταθεροποιείται μέσα στην τελευταία δεκαπενταετία. Πάντως, σε κανέναν δείκτη χρήσης ουσιών που εξετάζεται στην έρευνα αυτήν, οι 16χρονοι στη χώρα μας δεν εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά συγκριτικά με το σύνολο των χωρών που συμμετέχουν στην πανευρωπαϊκή έρευνα ESPAD. Μοναδική εξαίρεση αποτελούν οι εισπνεόμενες ουσίες, για τις οποίες η Ελλάδα εμφανίζει υψηλότερο ποσοστό χρήσης.
Παράγοντες που μεγεθύνουν τους κινδύνους.
Διανύουμε μια δύσκολη περίοδο σε παγκόσμιο επίπεδο: η έντονη οικονομική κρίση και η επιδείνωση του κοινωνικού περιβάλλοντος επιτείνουν το πρόβλημα. Η ανεργία, η φτώχεια (οικονομική και πολιτιστική), η ανέχεια, οι κοινωνικές ανισότητες, το άγχος, η κατάθλιψη, η σχολική αποτυχία, η έλλειψη ελευθερίας, η αβεβαιότητα ή ακόμη η χαλάρωση των συνεκτικών δεσμών στα μέλη της κοινωνίας, είναι παράγοντες που διευκολύνουν την αναβίωση συμπεριφορών που βλάπτουν την καθημερινότητά μας και περιορίζουν τα αντανακλαστικά της ελληνικής οικογένειας απέναντι στο φαινόμενο. 
Η όξυνση του προσφυγικού μεταναστευτικού φαινομένου, οι πολεμικές συγκρούσεις σε διάφορες περιοχές του πλανήτη και γενικά το σύγχρονο, πολύπλοκο και ανασφαλές διεθνές περιβάλλον, έχουν πολυεπίπεδες επιπτώσεις στην καθημερινότητα των πολιτών. 
Το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ) προειδοποιεί: Το επόμενο διάστημα οι επιπτώσεις της πανδημίας σε ψυχοκοινωνικό και οικονομικό επίπεδο μπορεί να οδηγήσουν σε επιδείνωση του φαινόμενου των εξαρτήσεων. Ψυχοπιεστικές καταστάσεις, όπως το lockdown αυξάνουν το άγχος και την κατάθλιψη και ενισχύουν την καταφυγή σε νόμιμες και παράνομες ουσίες ή άλλες μορφές εθισμού ως μια μορφή αυτοθεραπείας. Για ορισμένους ανθρώπους η επίδραση αυτή μπορεί να είναι μακροπρόθεσμη. Ταυτόχρονα, η πανδημία του κορονοϊού μεγεθύνει τους κινδύνους που συνδέονται με το λαθρεμπόριο ναρκωτικών, λόγω μιας προβλεπόμενης αύξησης του λαθρεμπορίου ψυχοτρόπων ουσιών, της χρήσης πιο επιβλαβών ουσιών και της μείωσης των κρατικών προϋπολογισμών για την υγειονομική περίθαλψη, επισημαίνει η υπηρεσία του ΟΗΕ κατά των ναρκωτικών και του εγκλήματος (UNODC).
Οι συνθήκες αυτές αναγκάζουν τους νέους να μειώνουν τις απαιτήσεις τους από τη ζωή, να περιορίζουν τα όνειρά τους, να απογοητεύονται, να παραιτούνται. Αυτό το περιβάλλον ευνοεί την τάση φυγής από την πραγματικότητα που τους συνθλίβει, μέσα από τους ψεύτικους κόσμους των ναρκωτικών. 
Οι φορείς παροχής υπηρεσιών στον τομέα των εξαρτήσεων και εμείς.
Τα ναρκωτικά αποτελούν ένα φαινόμενο κοινωνικής παθογένειας που υπήρχε παλιά, υπάρχει και σήμερα. Δεν είναι μόνο πρόβλημα μιας κοινωνίας ή μιας πόλης, είναι υπόθεση όλων μας. Οι φορείς που λειτουργούν στη χώρα, όπως ο Οργανισμός  Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), που είναι ο μεγαλύτερος φορέας παροχής υπηρεσιών στον τομέα των εν γένει εξαρτήσεων, των εξαρτητικών συμπεριφορών και του εθισμού με ένα δίκτυο υπηρεσιών που διευρύνεται συνεχώς καθώς και το ΚΕΘΕΑ, που διαθέτει περισσότερες από 100 μονάδες πανελλαδικά, σε 29 πόλεις και 19 σωφρονιστικά καταστήματα, προσφέρουν σε ετήσια βάση υπηρεσίες σε χιλιάδες αποδέκτες. Άρα, πολιτική, κοινωνική, θεραπευτική, αλλά πρωτίστως ηθική προτεραιότητα όλων μας, πρέπει να είναι από τη μία η ενίσχυση των δράσεών τους για την πρόληψη της εξάρτησης και από την άλλη η διεύρυνση και διασφάλιση της πρόσβασης σε θεραπεία για κάθε εξαρτημένο άτομο, ανεξαρτήτως γεωγραφικών, οικονομικών ή κοινωνικών περιορισμών και εγκλεισμού του σε σωφρονιστικά ιδρύματα. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, οι φορείς θεραπείας χρειάζονται ενίσχυση, ώστε να κρατηθεί ζωντανό το δικαίωμα και η ελπίδα των ανθρώπων να αλλάξουν ζωή.
Απέναντι στα αδιέξοδα που δημιουργούν τα τεράστια κοινωνικά προβλήματα και τα οποία συμβάλλουν στην εξάπλωση της χρήσης ναρκωτικών, οφείλουμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες εκείνες που θα επιτρέπουν την επίλυσή τους και θα αποτρέπουν την εξάπλωση της χρήσης τους. Γι’ αυτό ο αγώνας κατά των ναρκωτικών πρέπει να είναι συνεχής και ανυποχώρητος. Ο καθένας από τη θέση του, είτε αυτή είναι η πολιτεία, είτε η θεσμική τοπική κοινωνία, είτε ο καθένας ατομικά, ως ενεργός πολίτης, ας παλέψουμε για την επαρκή στελέχωση των δομών μας, τη θεσμική εδραίωση της συνεργασίας των Κέντρων πρόληψης με τους χώρους εκπαίδευσης, άθλησης και ψυχαγωγίας της νεολαίας, την υλοποίηση προγραμμάτων πρόληψης στα σχολεία, στις σχολές, στον στρατό, στους χώρους όπου εργάζεται και διασκεδάζει η νεολαία και τέλος, για τη συνέχιση της χρηματοδότησης από 2021 και μετά.
*«Ζήστε. Γιατί η ζωή είναι ωραία, ενώ τα ναρκωτικά σημαίνουν θάνατο». Αυτό είναι το μήνυμα της 50χρονης Βασιλικής, που παρακολουθεί θεραπευτικό πρόγραμμα.
 

google news iconΤο Social-Lib είναι εγκεκριμένος εκδότης στην υπηρεσία Google News. Ακολουθήστε μας για να έχετε άμεση ενημέρωση και πρόσβαση στην αρθρογραφία: Social-Lib.gr - Google News .

Έγραψαν Πρόσφατα

Κοινωνικός Φιλελευθερισμός

Το Social.lib είναι ένας δικτυακός τόπος συζήτησης και ανάδειξης των καθημερινών οικονομικών, κοινωνικών, πολιτισμικών και πολιτικών ζητημάτων υπό το πρίσμα του Κοινωνικού Φιλελευθερισμού.