Πανηγυρικά χαιρετίστηκε από σημαντικές προσωπικότητες παγκόσμιου βεληνεκούς η κίνηση του νέου Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν να επανενταχθεί η χώρα του στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα του 2015. Ενδεικτικά, σχετικό καλωσόρισμα απηύθυναν ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας Εμανουέλ Μακρόν κά.. Η δε δημοφιλής νεαρή ακτιβίστρια για το κλίμα Γκρέτα Τούνμπεργκ προτίμησε να ασχοληθεί με ένα απολαυστικό τρολάρισμα του Ντόναλντ Τραμπ την ώρα που αυτός αποχωρούσε από την προεδρία των ΗΠΑ.

Μία από τις πρώτες ενέργειες του νέου Αμερικανού Προέδρου λοιπόν ήταν να εκδώσει εκτελεστική εντολή την Τετάρτη 20/01/2021 προκειμένου να επαναφέρει τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα του 2015. Οι ΗΠΑ αποτελούν τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο σε εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μετά την Κίνα, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να έπεται.

Με την υπογραφή της Συμφωνίας του Παρισιού, σχεδόν 200 χώρες έχουν δεσμευτεί να αναλάβουν δράση προκειμένου να σταματήσουν την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη και να εμποδίσουν την κλιματική αλλαγή. Η Ουάσινγκτον εγκατέλειψε επίσημα τη συμφωνία του Παρισιού το Νοέμβριο 2020, αλλά ουσιαστικά απέχει από αυτές τις δεσμεύσεις από το 2016, όταν είχε εκλεγεί πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο τέως Πρόεδρος είχε εκφράσει αμφιβολίες για την επιστημονική προσέγγιση της κλιματικής αλλαγής - όπως έκανε για κάθε τι επιστημονικό ως επικίνδυνος λαϊκιστής, ισχυριζόμενος παράλληλα ότι η συμφωνία αποτελούσε οικονομικό βάρος για τη χώρα του. Μεταξύ άλλων, η απόφασή του σήμαινε τη δραστική μείωση της αμερικανικής συμβολής στο ταμείο που συνδράμει φτωχότερα κράτη να αντιμετωπίσουν τον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής. 

Ο Τζο Μπάιντεν τώρα έχει δεσμευτεί ότι θα επιβάλει εκ νέου τα όρια που είχε καταργήσει ο προκάτοχός του στη ρύπανση με μεθάνιο για νέες και υφιστάμενες δραστηριότητες, θα χρησιμοποιήσει το σύστημα προμηθειών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης –που κάθε χρόνο δαπανά 500 δισ. δολάρια— προκειμένου να υπάρξουν εγκαταστάσεις που εξαρτώνται περισσότερο από την καθαρή ενέργεια και να αγοραστούν οχήματα μηδενικών ρύπων, θα απαγορεύσει τις νέες άδειες για πετρέλαιο και αέριο σε κρατικές εκτάσεις και ύδατα, συμπεριλαμβανομένου του Αρκτικού Εθνικού Καταφυγίου Άγριας Ζωής και θα ακυρώσει την άδεια για τον αγωγό Keystone XL, που θα μετέφερε πετρέλαιο από τον Καναδά στις ΗΠΑ.

Στο μεταξύ, η κλιματική κρίση συνεχίζει να επιδεινώνεται και ο χρόνος που απομένει για να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου εξαντλείται. Για την Ευρώπη, το 2020, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που ανακοίνωσε ο Κοπέρνικος, η Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή, ήταν η θερμότερη καταγεγραμμένη χρονιά.

Σύμφωνα πάντα με τον Κοπέρνικο, ο χειμώνας 2019/2020 και το φθινόπωρο 2019 στην Ευρώπη ήταν ο θερμότερος χειμώνας και το θερμότερο φθινόπωρο που καταγράφηκαν ποτέ. Τον χειμώνα η μέση θερμοκρασία ήταν υψηλότερη κατά 1,4°C, ενώ το φθινόπωρο κατά 0,4°C. Επιπρόσθετα, η Δυτική  Ευρώπη κατά το 2020 γνώρισε ένα τεράστιο κύμα καύσωνα κατά τα τέλη Ιουλίου με αρχές Αυγούστου. Είναι αξιοσημείωτο ότι τα τέσσερα πιο θερμά έτη για την Ευρώπη καταγράφηκαν κατά την τελευταία δεκαετία. Άλλωστε γενικότερα στο βόρειο ημισφαίριο η ετήσια μέση θερμοκρασία ήταν πάνω από τον μέσο όρο. Ενδεικτικά, το 2020 τμήματα της Αρκτικής και Βόρειας Σιβηρίας αντιμετώπισαν τις μεγαλύτερες αποκλίσεις από τη μέση ετήσια θερμοκρασία, με μια ευρεία έκτασή τους να βλέπει αποκλίσεις που έφταναν τους 3°C, ενώ σε συγκεκριμένες τοποθεσίες η μέση θερμοκρασία ανέβηκε παραπάνω και από τους 6°C. 

Κατά το 2020 όμως οι συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα αυξήθηκαν ελαφρώς λιγότερο από ό,τι το 2019. Η μείωση αυτής της αύξησης συνέβη στο πλαίσιο της πανδημίας του COVID-19. Σύμφωνα με τον ερευνητικό οργανισμό ICOS (Integrated Carbon Observation System), ο οποίος χρηματοδοτείται από κυβερνήσεις ευρωπαϊκών κρατών, το 2020 οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα μειώθηκαν κατά 7% σε σύγκριση με αυτές του 2019, ως αποτέλεσμα της επιβολής και διατήρησης κάποιου βαθμού περιορισμών (κυρίως στις μετακινήσεις ατόμων) λόγω της πανδημίας του COVID-19. Οι κυβερνητικές δράσεις και τα οικονομικά κίνητρα μετά την κρίση πρόκειται να επηρεάσουν την εξέλιξη των παγκόσμιων εκπομπών CO2 σε βάθος δεκαετιών. Μέχρι πάντως να μηδενιστούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα συνεχίζει να αυξάνεται και να εντείνει τα φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής. 

Το πρόβλημα είναι πολύ σοβαρό και περίπλοκο, καθότι, για να σταματήσει η υπερθέρμανση του πλανήτη, δεν απαιτείται απλώς να μειώσουμε τις εκπομπές άνθρακα, αλλά να τις μηδενίσουμε παγκοσμίως. Πρέπει δηλαδή να βρούμε τρόπους να απαλλαγούμε από όλες τις εκπομπές που σχετίζονται όχι μόνο με την ηλεκτρική ενέργεια και την ενέργεια γενικότερα, αλλά και με τις μεταφορές, τη βιομηχανία, τη γεωργία και τις υποδομές.

Κατανοεί λοιπόν κάθε λογικός και ενημερωμένος πολίτης του πλανήτη ότι κανένα κράτος δεν περισσεύει στη συμμαχία για την αντιμετώπιση της μεγάλης κλιματικής (-υπαρξιακής) πρόκλησης με την οποία είμαστε αντιμέτωποι. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για την επανασυστράτευση των ΗΠΑ, που κατέχουν εξέχουσα θέση στην παγκόσμια οικονομία. Αυτή μόνο θετικά μπορεί να αντιμετωπιστεί από όσους ήδη έχουν δεσμευθεί και μόνο θετικό παράδειγμα ευχόμαστε να αποτελέσει για όσους ακόμα αμφισβητούν και αντιδρούν, έχοντας πάντα το βλέμμα στην ολοένα διογκούμενη επιρροή της Κίνας.